Frits van Exter, voorzitter van de Raad voor de Journalistiek, gaf in zijn speech aan dat wat hem betreft de persvrijheid in Nederland niet in het geding is. Zijn stelling was dat de journalistiek heel goed in staat is zichzelf te beschermen. Zijn advies: “Minder tobben in ons vakgebied en meer doen”.

Plaatsvervangend hoofdredacteur van NOS Nieuws, Giselle van Cann, vond de journalistiek er ook goed voor staan maar ze uitte wel zorgen. De verdienmodellen staan onder druk, er is veel nepnieuws in omloop en de band tussen media en publiek is kwetsbaar, omdat het vertrouwen in de journalistiek niet langer vanzelfsprekend is. Om hieraan iets te doen stelt de NOS haar eigen werkwijze ter discussie: bijvoorbeeld niet alleen vanzelfsprekend verslag doen van de Gay Pride in Amsterdam, maar ook van de Opwekking in Biddinghuizen, waar ook duizenden mensen op afkomen. Daarnaast moet de journalistiek proberen meer te leveren dat het publiek verwacht. Doet ze dat, dan kan er weer meer vertrouwen ontstaan.

Jan Bonjer, hoofdredacteur van het Financieel Dagblad merkte op dat zijn publiek graag wil graag betalen voor kwaliteitsjournalistiek. Maar dat betekent dan wel dat het geen berichten meer accepteert die zijn overgenomen van andere media. Alle berichten moeten door FD zelf zijn geverifieerd. Voor deze eigenheid willen mensen betalen.

Veel media sturen echter veel meer op kwantiteit dan op kwaliteit en proberen zoveel mogelijk clickbait te genereren, vinden zowel Maica Rosa Hopstaken (Contentmanager bij het AD) als Xandra Schutte (Hoofdredacteur van de Groene Amsterdammer). Dat is slecht voor het aanzien van de journalistiek.

Hoogleraar José van Dijck vond dat de echte concurrentie voor de journalistiek van de grote techbedrijven (Facebook, Google, etc.) afkomstig is. Deze bedrijven ondermijnen de reguliere journalistiek door het ontbundelen van journalistieke producties en deze te herbundelen voor eigen gewin. Ook ondermijnen ze op deze manier het instituut dat de journalistiek was. Journalistiek heeft zijn speciale status verloren: alles is content geworden. Ook de context van het nieuws verandert. Waar journalisten het nieuws duiden en contextualiseren, staan nu de kale nieuwsfeiten tussen de overige social mediaberichten die vaak nepnieuws bevatten. Uit onderzoek blijkt dat meer dan 50% van de Amerikaanse social media gebruikers zijn informatie alleen haalt van diezelfde social media. 60% kan geen onderscheid maken tussen een nieuwsitem en een ander type bericht.

Nadat schrijfster Niña Weijers een column uitsprak informeerden Peter ter Velde en Yvonne Dankfort het publiek over de veiligheidstrainingen die ze aan journalisten geven voor NVJ Academy. Voorheen waren deze trainingen vooral gericht op journalisten die naar een ver buitenland vertrokken, tegenwoordig juist ook op Nederland. 61% van de Nederlandse journalisten geeft aan wel eens bedreigd te zijn. En 79% van hen vinden die bedreigingen een aantasting van de persvrijheid. De persveiligheid en persvrijheid beïnvloeden elkaar. Vrouwen worden vooral op social media bedreigd, bij mannen is de dreiging meestal fysiek.

De conclusie van het debat was dat het gesprek over bescherming van de journalistiek continue moet worden gevoerd op redacties. Het gaat redelijk goed, en de journalistiek is goed in staat zichzelf te beschermen, maar toch wordt met regelmaat de legitimiteit van de media onderuit gehaald. Dat ondermijnt ook de rol van de journalistiek in de democratie. Het is daarom verstandig als de media elkaar onderling ontmoeten en spreken. Dat vereist lef, want dat betekent wel dat men het gesprek moet aangaan met de concurrent.