Unesco Nederlandse Commissie

Bestuurders en burgers bevinden zich momenteel in een omgeving waarin crises (wonen, vluchtelingen, pandemie, energie) zich snel opvolgen. Een huis om in te wonen, water uit de kraan, adequate gezondheidszorg en een veilige en gezonde leefomgeving zijn inmiddels niet meer vanzelfsprekend. Dit geeft aan dat fundamentele mensenrechten onder druk komen te staan, ook bij ons in Nederland.

Dat dit een mondiaal probleem is blijkt onder meer uit de historische resolutie vorig jaar van de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties waarin wordt uitgesproken dat ieder mens recht heeft op een schone, gezonde en duurzame leefomgeving. De Raad van Europa heeft kort daarop, mede in het verlengde van het Europees verdrag tot bescherming van de rechten van de mens, alle lidstaten opgeroepen werk te maken van dit universele mensenrecht.

Maar na een jaar Jongerencommissie klonk bij onze gezamenlijke reflectie een ander geluid. De Jongerencommissie bood een inspirerende omgeving, zo vonden de leden. Samen met het bureau van de Nederlandse Commissie en de Commissie zelf, is er altijd een sterke groep die voor elkaar klaarstaat. Mijzelf viel vooral op: bij de naïef lijkende organisatie heerst geen moedeloosheid, maar juist terecht optimisme, dankzij mensen die écht geloven in het verhaal van Unesco.

Al aan het begin van ons jaar werd de Jongerencommissie hiermee geconfronteerd. Bij aanstelling zetten alle leden een kort stukje op de website over hun affiniteit met Unesco. Ik realiseerde me toen: nooit eerder had ik wat ik vond, wat ik dacht, wat ik voelde, wat ik geloofde, zo openbaar uitgedragen. Het is nogal wat, om te durven uitspreken: ‘Ik wil iets goeds doen!’.

Nadat Rusland in 2022 opnieuw Oekraïne was binnengevallen, hebben westerse landen stevige sancties ingesteld om het Poetin-regime te straffen en financieel af te knijpen. Een ongemakkelijke waarheid is dat de meeste landen in de wereld deze sancties tegen individuen, bedrijven en handel niet steunen. Met uitzondering van een handvol westers-georiënteerde landen als Australië hebben de landen in Midden- en Zuid-Amerika, Afrika, het Midden-Oosten en Azië – de ‘Global South’, het mondiale Zuiden – de westerse sancties tegen Rusland niet overgenomen. De overgrote meerderheid van de wereldbevolking woont in deze landen.

Het begrip mondiale Zuiden voert terug op de Groep van Niet-Gebonden Landen (niet aan het Westblok en niet aan het Oostblok) die in 1961 voor het eerst bijeenkwam. Deze organisatie bestaat nog steeds en omvat 120 landen. Het Westen noemde deze alliantie lange tijd met weinig gevoel voor respect ‘de Derde Wereld’. Het mondiale Zuiden bevat dus eigenlijk al die landen op het zuidelijk halfrond die momenteel winnen aan gezag en invloed op gebied van onder meer economie, onderwijs en gezondheidszorg.