Mensenrechten spelen in toenemende mate een rol in discussies over klimaatverandering. In de Urgenda- zaak tegen de Nederlandse Staat over de tekortschietende overheidsmaatregelen om de broeikasgassen terug te dringen, bevestigden de rechters dat het beroep op het recht op leven en het recht op bescherming van de persoonlijke levenssfeer legitiem was. Soms nemen rechters beslissingen die de belangen van burgers actief beschermen, waar politici en beleidsmakers geen stappen willen of durven nemen.

Om welke rechten gaat het dan eigenlijk? Het gaat over mensenrechten die raken aan ons fysieke bestaan, zoals het recht op leven, voedsel, water, huisvesting, gezondheid en een behoorlijke levensstandaard. Die rechten zijn in Nederland en Europa als gevolg van klimaatverandering niet onmiddellijk in gevaar. Maar dat ligt anders voor bijvoorbeeld de bewoners van sommige eilanden...

De holocaust, de genocide van vele miljoenen onschuldige burgers mag nooit vergeten worden. En dat gaat niet vanzelf, omdat er eigenlijk zoveel redenen zijn om wél te vergeten. Omdat de herinneringen te pijnlijk zijn, te erg en te groot voor woorden. Maar ook omdat de schaamte om dat wat heeft kunnen gebeuren, te groot is. 

Vandaar dat Nederland de Nationale Holocaust Herdenkingsdag heeft ingesteld, de laatste zondag van januari. En de Verenigde Naties 27 januari heeft uitgeroepen tot Internationale Holocaust Herinneringsdag.

Vandaar ook dat Unesco pal staat voor de bescherming van plaatsen die herinneren aan wat er in het verleden gebeurd is. Denk bijvoorbeeld aan Robbeneiland in Zuid Afrika, het Vredesmonument in Hiroshima of de Oude brug in Mostar. Maar ook de bescherming van documenten, zoals het dagboek van Anne Frank, zijn wezenlijk voor het herinneren van het verleden en helpen ons onze geschiedenis onder ogen te zien. Alleen zo kunnen we het heden begrijpen en een visie ontwikkelen op een menswaardige toekomst.

In de daaropvolgende jaren zag ik niet alleen dezelfde fouten terugkomen, ze werden ook vaker gemaakt. Steeds vaker was ik – vooral in klas 1 – bezig om taalles te geven, en kon ik er niet meer van uitgaan dat leerlingen de woorden die ik gebruikte correct konden spellen. Koninglijk, ze hebbe, ze wille, hun zeggen: zeker tot in de derde klas kwam ik het regelmatig tegen.

Kan gebeuren? Misschien, maar dit gebeurde waar je het niet snel zou verwachten: op een categoraal gymnasium. Kortom, het lachen verging me snel.

Behalve moeite met spellen hadden de leerlingen die ik lesgaf dikwijls ook moeite met goed lezen. En net als spelling zag ik deze vaardigheid afkalven. Zou er een verband zijn?