Dát is wat cultuur doet: mensen samenbrengen, verschillen overbruggen, al is het maar even. Het laat zien wat je deelt, waar je samen deel van uitmaakt en wat je samen belangrijk vindt.

Klaslokaal

Niet alleen het theater brengt mensen samen, ook in het klaslokaal kan dat, zelfs online, over landsgrenzen heen: twee Unesco-scholen, een in Indonesië, een in Nederland, spreken online met elkaar aan de hand van door Unesco erkende documenten uit het gemeenschappelijk verleden. De samenwerking is verrassend en waardevol: leerlingen en leraren hebben veel meer gemeen dan ze dachten, en de verschillende perspectieven op dezelfde historie openen de ogen. De open houding van de kinderen naar elkaar, en het respectvol vragen naar het verleden, zorgen ervoor dat ze elkaar écht zien.

Overbruggen van verschillen

Dit is waar Unesco voor staat: voor het samenbrengen van mensen, voor het overbruggen van verschillen, voor het vinden van elkaar, vlakbij, en ver weg. Voor de zachte krachten.

• We staan voor de kracht van cultuur als essentieel middel om sociale cohesie en internationale samenwerking te bevorderen.
• We staan voor de kracht die onderwijs heeft, waar in de klaslokalen gebouwd wordt aan begrip voor elkaar, al verschil je van mening. Waar kinderen samen leren en werken aan de toekomst.
• We staan voor de kracht van wetenschap, die verbindt door nieuwsgierigheid en het streven naar waarheid. Bij de aanpak van mondiale uitdagingen zoals klimaatverandering en pandemieën is wetenschap onmisbaar.
• We staan voor de kracht van de journalistiek om in vrijheid en openheid haar werk te doen, en zo de democratie te versterken. Voor haar rol in het keren van desinformatie waarbij ze feiten van meningen scheidt én deze voor het voetlicht brengt.

Zachte krachten onder druk

De zachte krachten staan onder druk. Er rukt een politiek op van harde woorden,van uitsluiting en van dominantie. Alsof verbinding en wederzijds begrip een samenleving verzwakken in plaats van versterken. Terwijl wij elkaar nodig hebben om de grote uitdagingen van deze tijd te lijf te gaan. Als Unesco Commissie zijn we overtuigd van het belang van de zachte krachten. Ze vormen het fundament om samen te werken aan een betere toekomst op basis van gelijkwaardigheid, dialoog en respect.

Voorbeelden

Daarbij kunnen wij bogen op voorbeelden uit de praktijk, zoals bij de Koloniën van Weldadigheid, Unesco Werelderfgoed sinds 2021. Het zijn landbouwkoloniën voor armoedebestrijding waar in de 19e en eerste helft van de 20e eeuw ‘paupers’ uit de steden niet altijd vrijwillig werden tewerkgesteld op het land, opgeleid en moreel gevormd vanuit de Verlichtingsideeën dat de mens maakbaar is. Er was sprake van binnenlandse kolonisatie. Deze historie zorgde voor ongemak. Sinds de Koloniën op de Werelderfgoedlijst staan is het sentiment veranderd. Men ziet wat daar is bijgedragen aan de Nederlandse samenleving, voert het gesprek over de mooie en minder mooie kanten ervan, en over hoe daar nu invulling aan wordt gegeven. Het erfgoed laat het verleden zien, en geeft perspectief aan de toekomst. Dat is iets om als samenleving trots op te zijn.

Samen werken aan een hoopvolle toekomst

In Nederland zijn meer dan 160 aan Unesco verbonden organisaties, waar de mensen dag in dag uit bezig zijn met samenbrengen, bruggen bouwen en werken aan begrip voor elkaar. Dat zijn Unesco-erfgoederen, -scholen, -leerstoelen, -gebieden, -steden en meer. Die aan Unesco verbonden mensen zijn er in bijna alle landen van de wereld. Zij bouwen allemaal op hun eigen terrein aan een wereld van respect, van hoop, van werken met in plaats van tegen elkaar.

Krachtig antwoord

Unesco staat voor een hoopvolle toekomst met perspectief, ook in deze ingewikkelde en soms angstige tijden. Agressie, polarisatie en uitsluiting vereisen van ons allemaal een krachtig antwoord. De zachte krachten zijn sterk en laten zich niet wegduwen. Laten we elkaar dus inspireren en stutten om actief te blijven werken aan die betere wereld. Wanneer de geopolitieke ontwikkelingen grotesk en bedreigend zijn en herinneringen aan een akelig verleden oproepen, moeten we de handen ineenslaan om te laten zien hoe het ook kan. En dat is precies met welk doel de Verenigde Naties, en daarmee Unesco, in 1945 werden opgericht.

Heel veel Unesco-erkenningen hebben voorbeelden, groot en klein, hoe ze zachte krachten inzetten. Meer weten? Neem contact op met de Unesco Commissie.