Vrijheid van expressie, ofwel uitingsvrijheid, is de basisvoorwaarde voor een open en democratische samenleving. Daarvoor zijn ook vrije en toegankelijke media een voorwaarde, net als toegang tot betrouwbare kennis en brede deelname van burgers aan de inrichting van de samenleving. Deze onderwerpen dragen bij aan SDG 16, vrede, recht en een vitale publieke sector. Nederland heeft het recht op vrijheid van expressie en mening altijd sterk aangemoedigd en verdedigd waar nodig. Zowel in Nederland als internationaal gezien zijn beide niet vanzelfsprekend en staan ze voortdurend onder druk.
Persvrijheid en vrijheid van expressie
De tijd dat de media als vanzelf over het gezag beschikten om te bepalen wat nieuwswaardig is en wat niet, ligt achter ons. Media worden steeds vaker en nadrukkelijker gevraagd zich te verantwoorden voor de keuzes die zij maken bij hun nieuwsselectie. Tegelijkertijd zetten burgers en belangenorganisaties steeds vaker hun eigen agenda of ‘nieuws’ ertegenover. Verspreiding van deze berichtgeving via sociale media geeft hen een eigen, invloedrijk podium. In een tijd waarin de digitale revolutie de media ook nog eens ingrijpend door elkaar schudt, is dit een uitdaging waar de sector duidelijk mee worstelt, zowel in Nederland als daarbuiten.
Doelstellingen en activiteiten
De Commissie heeft in 2019 de beschermwaardigheid van de journalistiek in Nederland geagendeerd en wil in 2020 die discussie ook internationaal voeren. In 2020 organiseert Unesco met het Ministerie van Buitenlandse Zaken de internationale viering van World Press Freedom Day (WPFD). De Nederlandse Unesco Commissie heeft de ambitie om, als het gezicht van Unesco in ons land, een zichtbare rol te spelen. De Commissie wil graag actieve deelname van de journalistiek zélf; van jongeren en vanuit de Cariben.
De Commissie zal op de WPFD 2020 een inhoudelijke sessie organiseren over het legitimiteitsvraagstuk van de journalistiek, voortbordurend op het Unesco-debat van 2019. Daarnaast speelt de Unesco Jongerencommissie een actieve rol op het WPFD festival en stimuleert de Commissie deelname aan WPFD 2020 vanuit Caribisch Nederland. Bovenal willen we in onze inbreng, en in (social) media het event uitdragen als het feest van de vrijheid van meningsuiting.
Na 2020 willen we elk jaar de periode rond de dag van de persvrijheid aangrijpen voor aandacht voor persvrijheid in Nederland en internationaal, met de partners die in 2019 en 2020 op dit onderwerp zijn gevonden.
Aansluitend hierop ondersteunt en versterkt de Commissie het werk van Nederland in Unesco’s IPDC-comité op het gebied van de vrijheid van meningsuiting. Nederland heeft de komende jaren zitting in deze commissie. Het onderwerp persvrijheid en vrijheid van (menings-) uiting is in 2020 ook speerpunt van de Commissie.