Deze kracht wil de Commissie meer laten zien en horen. In tijden van crisis biedt cultuur houvast, of dat nu tijdens een gewapend conflict is of bij een natuurramp. Maar ook in tijden van meer vreedzame transities heeft cultuur een belangrijke rol. Het kan polarisatie helpen tegengaan, het kan vertrouwen en het gevoel bij elkaar te horen stimuleren, en meer draagvlak creëren voor veranderingen. Want pas als je het hart weet te raken, krijg je mensen mee.

Handelingsperspectieven en activiteiten

We zullende samenbindende kracht van cultuur vaker benoemen, als missie van Unesco, en als drager van activiteiten. Daarvoor willen we samenwerken met andere organisaties, zowel strategisch als projectmatig. 

De samenbindende kracht van cultuur kent twee lijnen:

• Cultuur in tijden van crisis, waarin we cultuur en erfgoed willen beschermen en wapenen.
   
• Cultuur als inspirerende, verbindende en troostende kracht in de samenleving, die we willen versterken. We willen de verbeeldingskracht die meekomt met cultuur inzetten, en culturele en creatieve activiteiten en initiatieven die mensen verbinden versterken.

Cultuur in tijden van crisis

Cultuur in tijden van crisis is al jaren een onderwerp waar de Commissie aan werkt. Het thema is urgenter dan ooit door nieuwe internationale conflicten en door klimaatverandering. De impact daarvan op Nederland neemt toe, en daarmee ook het belang van onze activiteiten op dit terrein. Basis voor ons werk zijn de Unesco Conventies van 1954 (de Haagse Conventie over de bescherming van cultureel erfgoed in tijden van gewapend conflict) en 1970 (tegengaan van illegale handel in cultuurgoederen), cultuur- en klimaatprogramma’s van Unesco.

Deze doelstellingen en handelingsperspectieven leiden tot de volgende activiteiten: 

• De Commissie is actief betrokken bij de organisatie en invulling van de internationale bijeenkomst ter gelegenheid van 70 jaar Unesco 1954-Verdrag in Den Haag in mei 2024. Deze conferentie biedt een platform voor het uitdragen van onze missie en zorgt voor meer aandacht voor dit onderwerp bij de Nederlandse rijksoverheid. Daarbij is het een impuls voor onze samenwerking met en positie bij Unesco.
   
• De Commissie zet zich in voor vergroting van het bewustzijn bij instellingen (zoals musea en erfgoedinstellingen) en de culturele sector om ze crisisbewust en -bekwaam te maken. Dat doen we door meer samenwerking te zoeken met individuele musea (bv met het Mauritshuis) en organisaties. Zo organiseren we in 2024 met en tijdens de TEFAF een conferentie over bescherming van cultureel erfgoed in een veranderende wereld. De focus op het ministerie en de veiligheidsregio’s laten wij los.
   
• De Commissie gaat een jaarlijks terugkerende disaster reduction day organiseren. Hiervoor werken wij samen met Blue Shield Nederland. In 2025 vindt de eerste editie plaats. 
   
• We reageren op actualiteiten, door altijd het belang van cultuur, juist ook in tijden waarin het moeilijk is, te onderstrepen.
   
• Voor erfgoed en klimaat werken we samen met onze Caribische collega’s, juist daar is de klimaatcrisis sterk voelbaar.

Versterken van cultuur als inspirerende, verbindende en troostende kracht in de samenleving

Het meer onder de aandacht brengen van de rol en de kracht die cultuur kan spelen in de samenleving krijgt al langer aandacht van de Commissie, in het verleden vooral impliciet, in concrete projecten. Dat blijven we doen, maar het verhaal van cultuur zullen we meer gaan belichten.

Kaders voor ons werk zijn onder meer Mondiacult, het Unesco-programma over cultuur en ontwikkeling, ons eigen advies over the culture, en het internationale Unesco-programma ‘Routes of Enslaved Peoples’.

Deze doelstellingen en handelingsperspectieven leiden tot de volgende activiteiten: 

• We willen de kracht van cultuur beter en concreter gaan verbeelden, meer agenderen en (visueel) communiceren. Juist vanwege de mogelijkheden die cultuur biedt om een rol te spelen in de maatschappij. Dit gaan we, mogelijk met kunstenaars, verder uitwerken, in beeld en/of woord.
   
• Culturele rijkdom moet je koesteren en versterken. Daarvoor blijven we het thema van het in 2023 uitgebrachte advies ‘On(ver)vangbaar, de innovatieve kracht van the culture’ agenderen. In het advies staat het culturele ecosysteem the culture centraal, dat het middelpunt vorm van de culturele leefwereld van grote groepen jongeren, makers en communities. Ons advies roept op om meer recht te doen aan de diversiteit en rijkdom van cultuuruitingen in Nederland. De komende tijd zullen we verder gaan met de uitkomsten van het advies. Deels vergt dat nog uitwerking en nadere afstemming met betrokkenen bij het advies. In elk geval zullen we in onze eigen activiteiten en programmeringen oog hebben voor the culture.
  
  We zullen het advies breed verspreiden onder partijen uit the culture en partijen die zich bezig houden met de beschreven onderwerpen en thema’s. Vervolgens is het aan hen het gedachtengoed verder uit te dragen en vorm te geven. 
  
  De mogelijkheid om de boodschap van het advies ook internationaal onder de aandacht te brengen wordt nader onderzocht. Mogelijk met een vertaling en een presentatie bij Unesco in Parijs of een lijn richting immaterieel erfgoed.
   
• Het slavernijverleden en processen van dekolonisatie krijgen uitwerking via het Memory of the World programma (documentair erfgoed, waar diverse slavernij archieven op het internationale register staan). We zoeken nadrukkelijk de samenwerking met de Caribische delen van het Koninkrijk en sluiten aan bij activiteiten in dit kader in het Europees deel van het Koninkrijk. 
  
  De Commissie zal met Unesco Internationaal werken aan het Routes of enslaved peoples project, zo mogelijk in partnership. Daarbij wordt ook aansluiting gezocht bij de Nederlandse initiatieven op dit terrein, en bij Nederlandse familieleden (zoals MoW instellingen).
  
  De Commissie heeft een aanvraag voor Unesco-erkenning begeleid voor de burial grounds van tot slaafgemaakten op St Eustatius en zal de komende jaren aandacht vragen voor beheer en behoud, en voor het verhaal erachter.
  
  We gaan verder met het internationale project Global Citizens and the Memory of The World in het scholennetwerk, bij voorkeur in samenwerking met Caribische scholen uit het netwerk (zie bij onderwijs).