De Unesco commissies COMEST (Commission on the Ethics of Scientific Knowledge and Technology) en IBC (International Bioethics Committee) uitten hun zorgen dat de verdeling van vaccinaties wereldwijd niet eerlijk verloopt. Landen in ontwikkeling blijven achter vanwege onvoldoende toegang tot vaccins voor hun bevolking. Vaccins moeten meer als een mondiaal maatschappelijk bezit (een “global public good”) worden gezien in plaats van dat ze alleen bestemd zijn voor die landen die het meeste bieden om de vaccins in bezit te krijgen.
Verklaring
De verklaring werd afgegeven tijdens een online bijeenkomst op 24 februari, waarbij leden van de commissies bijeen kwamen met Tedros Adhanom Ghebreyesus, directeur-generaal van de wereldgezondheidsoganisatie WHO, en Jeffrey Sachs, ontwikkelingseconoom en hoogleraar aan Columbia University.
Twee leden van de Nederlandse Unesco Commissie zijn direct bij de verklaring betrokken. Enerzijds Melanie Peters, directeur van het Rathenau Instituut en lid van het IBC, en hoogleraar Filosofie van Mens en Techniek, Peter-Paul Verbeek, die voorzitter is van Comest. “Het is belangrijk dat het wereldwijde gesprek over vaccins plaatsvindt en dat beleid steunt op gedeelde ethische principes, juist in tijden van crisis”, aldus Peters.
De gezamenlijke verklaring bevat een waarschuwing dat er grote mondiale ongelijkheid is ontstaan in de toegang tot de vaccins. Met name landen in de Global South staan achteraan in de rij en zijn niet in staat op korte termijn hun bevolking te vaccineren. Een betere en eerlijker levering van vaccins aan landen in ontwikkeling moet veiliggesteld worden.
“Het is belangrijk dat het wereldwijde gesprek over vaccins plaatsvindt en dat beleid steunt op gedeelde ethische principes, juist in tijden van crisis”
– Melanie Peters –
‘Global public good’
IBC en COMEST roepen de farmaceutische industrie op om intellectueel eigendom, dat tot stand is gekomen met overheidssteun, te delen met fabrikanten wereldwijd, zodat de vaccins inderdaad als een ‘global public good’ op afzienbare termijn voor iedereen beschikbaar kunnen komen. Daarnaast pleiten de commissies om universele waarden als kwetsbaarheid, wederkerigheid, gelijkheid en gelijkwaardigheid sterk mee te laten wegen in de besluitvorming rondom de distributie van vaccins. Tot slot waarschuwen IBC en COMEST dat vaccinaties geen verplichting zijn en dat de grondrechten, zoals het recht op toegang tot gezondheidszorg, van mensen die ervoor kiezen zich niet te laten vaccineren, niet mogen worden aangetast.
In april 2020 gaven COMEST en IBC een eerdere verklaring uit over de morele en ethische aspecten van de mondiale aanpak van de coronapandemie. COMEST is Unesco’s overlegorgaan voor wetenschapsethiek. IBC is Unesco’s commissie voor bio-ethiek. Lees meer over deze commissies van Unesco in ons ethiekdossier. Lees ook het Engelstalige persbericht van Unesco met de volledige verklaring.
