Voor Nederland is het spannend of het Koninklijk Eise Eisinga Planetarium in Franeker de felbegeerde Werelderfgoedstatus krijgt. Mocht dat het geval zijn dan telt het Nederlandse Koninkrijk 13 werelderfgoedsites.
Werelderfgoedcomité
In het Werelderfgoedcomité van Unesco hebben 21 landen zitting die per toerbeurt 4 jaar lid zijn. Het Comité neemt het besluit over nieuwe inschrijvingen op de Werelderfgoedlijst, het bespreekt de State of Conservation Reports van tientallen werelderfgoedsites en kan besluiten om sites op de Lijst van Werelderfgoed in Gevaar te plaatsen. Het Comité heeft ook de mogelijkheid om werelderfgoedsites van de Lijst te verwijderen.
State of Conservation
Voor Nederland worden de stand van zaken rond het beheer en behoud van twee werelderfgoedsites door het Comité beoordeeld. Dat zijn de Hollandse Waterlinies en de Waddenzee. Over de Waddenzee is de laatste week veel te doen in de media omdat het onderzoeksrapport van expertiseorganisatie IUCN (pag. 38) kritisch is op mogelijke nieuwe gaswinning bij Ternaard en andere mijnbouwactiviteiten, zoals het winnen van olie en zout. Dergelijke activiteiten zouden tot extra bodemdaling en milieuverstoringen kunnen leiden en het kwetsbare gebied daarmee extra onder druk zetten. Op dit moment is er nog geen direct gevaar voor het verlies van de werelderfgoedstatus, maar Nederland, Duitsland en Denemarken moeten in februari 2024 opnieuw verantwoording afleggen aan Unesco.
Koninklijk Eise Eisinga Planetarium
Na een proces van ongeveer 20 jaar ligt de nominatie van het Eise Eisinga Planetarium ter beoordeling op tafel. Het Planetarium is een nog altijd werkend 18e-eeuws schaalmodel van ons zonnestelsel ingebouwd in een woonhuis in Franeker, Friesland.
Unesco maakt gebruik van twee expertiseorganisaties (ICOMOS en IUCN) om vooraf advies uit te brengen over de genomineerde culturele en natuurlijke sites. Het advies van ICOMOS voor inschrijving van het Planetarium is positief, dus is er goede hoop dat de inschrijving zal plaatsvinden.
Andere nominaties
Ongeveer 50 nominaties van over de hele wereld worden dit jaar besproken. Een kleine greep:
- Jodensavanne Archeologische Site: Jodensavanne Nederzetting en de Cassiporakreek Begraafplaats (Suriname)
Jodensavanne is een voormalige woonplaats van Sefardische Joden en tot slaaf gemaakten in Suriname, ongeveer 50 kilometer ten zuiden van Paramaribo. De plaats ligt in het district Para bij de Cassiporakreek, een zijrivier van de Surinamerivier.
- De Kosmologische As van Yogyakarta en bijbehorende historische monumenten (Indonesië)
Langs de kosmologische as van Yogyakarta liggen diverse monumentale oriëntatiepunten, bedoeld om in fysieke vorm de Javaanse filosofische gedachten over het menselijk leven te manifesteren, met name de cyclus van het leven, de verbinding tussen mensen en de Schepper en de microkosmische en macrokosmische werelden.
- Een speciale nominatiecategorie bestaat uit een aantal begrafenis- en herinneringsplaatsen die gelieerd zijn aan grote conflicten. België en Frankrijk nomineerden dergelijke plaatsen die herinneren aan de verschrikkingen van de Eerste Wereldoorlog. Argentinië nomineerde het ESMA Museum en herdenkingsplaats, een voormalig clandestien centrum voor detentie, foltering en uitroeiing ten tijde van de dictatuur. Rwanda nomineerde Nyamata, Murambi, Gisozi en Bisesero, herinneringsplaatsen aan de genocide in 1994.
Nederlands side event
Ook afgevaardigden van de Nederlandse Unesco Commissie zullen aanwezig zijn bij de vergadering in Riyad. Zij zullen onder meer deelnemen aan de door Nederland en Noorwegen georganiseerde workshop Renewable Energy Transition in a World Heritage Context. Tijdens dit side event wordt gesproken over de uitdagingen en kansen van duurzame energietransitie in het kader van Werelderfgoedlocaties. De workshop biedt een platform voor de uitwisseling van ideeën en best practices, zoals de door Nederland gefinancierde Wind Energy Guidance en zal het belang benadrukken van het behoud van Werelderfgoed terwijl we streven naar een groenere toekomst. De Nederlandse inzet om erfgoedbehoud en duurzame ontwikkeling te verenigen zal op deze bijeenkomst centraal staan.
Kijk online mee!
Benieuwd hoe het eraan toegaat tijdens de vergadering van het Werelderfgoedcomité? Volg dan deze livestream.
Meer weten over het hoe en wat van werelderfgoed? Bekijk onze FAQ.
