Chotoe ziet persvrijheid als een groot goed. Maar in haar tot nu toe indrukwekkende carrière ziet ze telkens dat daar ook iets tegenover moet staan: een groot verantwoordelijkheidsgevoel en een principiële houding. 

“Persvrijheid betekent alles voor mij. Ik wilde altijd al wat doen voor de samenleving, maar ik wilde niet politieagent, ambtenaar of politicus worden. Ik ben de journalistiek ingegaan toen ik de wereld beter begon te begrijpen en zag dat de stem van mensen die op mij leken, minder gehoord werd. 

“Persvrijheid is belangrijk omdat iedereen controleerbaar moet zijn. Journalisten zijn de vierde macht en kunnen met hun kritische blik de macht verantwoordelijk houden; bijvoorbeeld door historische context te bieden bij het nieuws van de dag. 

“Ik ben begonnen bij een lokale omroep waar ik heb geleerd hoe de stad er echt uitziet. Bij AT5 ging ik ook gewoon mee met de flow; je wilt graag van je collega’s leren als jonge journalist. Dit heeft me erg veel gebracht en ik heb daar ook mijn principes ontwikkeld. Ik maakte weleens een foutje en kreeg hier dan feedback op of ik zag iets op de redactie waar ik het niet mee eens was. Als dit een aantal keer gebeurt, leer je meer over wat jij belangrijk vindt als journalist. Je moet dus niet bang zijn fouten te maken of commentaar te krijgen, zolang je maar over de feedback nadenkt.” 

De vier principes van Charisa Chotoe 

Stel kritische vragen aan anderen… 

“Integriteit is heel belangrijk voor persvrijheid. Daarom moet je alle kritische vragen die je naar buiten toe stelt, ook aan jezelf stellen. Journalisten in Nederland worden aangeleerd alle informatie van buitenaf kritisch te bekijken, maar op een redactie zijn er vaak ook blinde vlekken. Eindredacteuren gaan zelf vaak de stad niet meer in en hebben een bepaalde visie op het nieuws. Verslaggevers zijn vaak de hele dag op pad en zien wat er echt in de stad gebeurt. Als de perspectieven van jonge personen van kleur structureel niet serieus worden genomen, dan lopen zij tegen een muur aan en horen we maar een deel van de samenleving. Is dat dan wel échte persvrijheid?” 

…en stel kritische vragen aan jezelf 

“Je moet kritisch zijn op het perspectief waarmee je schrijft en welke denkbeelden je daarop projecteert. De meeste items op nieuwsredacties worden gemaakt met het antwoord al in het achterhoofd. Het script is al geschreven, alleen de quotes moeten nog opgehaald worden. Hier moet je mee oppassen; journalist word je toch omdat je uit nieuwsgierigheid voortbeweegt? 

Nog een reden om als journalist zorgvuldig over je perspectief na te denken is de digitalisering. Door de digitalisering krijgen we veel binnen via livestreams, dus de informatie is beschikbaar, de feiten zijn er. Je kiest ervoor om de waarheid vanuit een specifiek oogpunt te vertellen wanneer je bijvoorbeeld Israëlische soldaten geen terroristen noemt, maar Palestijnse soldaten wel. Een ander voorbeeld is het benoemen van slachtoffers aan de Israëlische kant als “vermoord”, maar aan de Palestijnse kant als “omgekomen”. Wie bepaalt de termen die we gebruiken en hoe gaan we daarmee om? Een goede boekentip over deze vraag is Edward Saids Oriëntalisme”  

Bied historische context als dit van belang is 

“We mogen vaker een paar zinnen of alinea’s aan achtergrond toevoegen om het hele verhaal te vertellen. We hadden in de eerste nieuwsberichten over 7 oktober 2023 een alinea met historische context mogen toevoegen over de lange onderdrukking van Palestina. Dat praat 7 oktober niet goed, maar het biedt wel het stuk context dat nu vaak ontbreekt.” 

Gebruik creativiteit om een eerlijk verhaal te vertellen 

“We zijn ontzettend creatief in Nederland, we zijn heel goed in het vertellen van verhalen. Door onze persvrijheid mogen we deze verhalen ook vertellen. In voiceovers zitten vaak grapjes of rijmpjes. Als we die kunnen toevoegen, kunnen we ook op creatieve wijze ergens verstopt iets vertellen over de historische context van een gebeurtenis. 

Ik geloof dat je mensen moet prikkelen als je een item maakt. Eigenlijk moet je altijd jezelf of de lezer/luisteraar een prikkelende vraag stellen in je item. Dit doen we te weinig.” 

Aan deze principes probeert Chotoe zich altijd te houden wanneer ze een item maakt voor Brainwash Online of een post op haar Instagram-account plaatst. Chotoe wenst dat al haar collega’s ook reflecteren op de betekenis van persvrijheid en op persoonlijke journalistieke principes. Om een vrije pers te behouden, is het volgens haar nodig dat journalisten voor elkaar opkomen. 

“Het is niet altijd gemakkelijk of veilig om journalist te zijn, we need each other. Als je de geopolitieke ontwikkelingen van nu ziet, hebben we elkaar al helemaal nodig. Hoe kan ik mijn mond houden als ik zie dat journalisten in het buitenland mijn persvrijheid niet hebben en vermoord worden?”