“Wiskunde is mijn lievelingsvak, maar ik had me nooit gerealiseerd dat je het ook in het dagelijks leven tegenkomt.” Een mooie quote van een leerling die meedeed aan het Unesco/EU project over levend erfgoed in de klas. Hij trof wiskunde aan in traditionele patronen op tafelkleden, en tijdens het maken van Cypriotische carob-cakes. “De mogelijkheden zijn eindeloos!” riep zijn enthousiaste docente.

Levend erfgoed

Levend, of immaterieel, erfgoed, zijn bijvoorbeeld ambachten, rituelen en tradities. Het ontwikkelt zich door de tijd, het verandert en past zich aan, en je kunt het niet vastpakken. Het maakt deel uit van de identiteit van groepen mensen en zij willen het graag overdragen aan volgende generaties. Levend erfgoed kan heel groot en bekend zijn, zoals Koningsdag of beschuit met muisjes, maar ook klein: tradities en gebruiken binnen een gezin of een dorp. Of een ambacht dat nog maar door één persoon wordt beheerst.

Het team van een leerlinge en een docente uit Spanje koos een lokaal carnavalspersonage, o Merdeiro, als uitgangspunt. Ze bespraken verhalen over dit personage, de historische ontwikkeling, en maakten zelf maskers. Eén van de mooiste momenten voor dit team was toen de opa van de leerlinge oude foto’s van zichzelf tevoorschijn haalde, toen hij als kind deelnam aan de traditie. Levend erfgoed is een goede manier om gesprekken tussen generaties te stimuleren en uit verschillende perspectieven naar zo’n traditie te kunnen kijken.

Integreren in gewone schoolvakken

Unesco en de EU hebben zich ingezet om dit levend erfgoed in te zetten in het onderwijs. Niet in de vorm van lessen over levend erfgoed, maar door het te integreren in gewone schoolvakken. Tien leraren en leerlingen uit heel Europa ontwikkelden samen projecten, en probeerden die uit op hun eigen school. In de wiskundeles, bij maatschappijwetenschappen, bij natuurkunde of handvaardigheid. Vaak ook bleek het zo te zijn dat je hetzelfde erfgoed vakoverstijgend kon inzetten, zoals bijvoorbeeld bij O Merdeiro.

Op basis van deze projecten ontwikkelde Unesco een set van praktische voorbeelden, en een handreiking hoe andere leraren met deze thematiek aan de slag kunnen. Op 21 juni verzorgden de Nederlandse Unesco Commissie en het hoofdkantoor van Unesco Parijs een webinar om deze resultaten te presenteren.

Na de zomervakantie organiseert de Commissie in samenwerking met het Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed Nederland een online Unesco-café over de projecten en de handreiking, om zo te kijken hoe de Nederlandse Unesco-scholen hiermee verder aan de slag kunnen.

Kijk het webinar terug:

Alle materialen (handreiking, voorbeelden, filmpjes):  Teaching and Learning with Living Heritage: Resources for teachers - intangible heritage - Culture Sector - Unesco