De auteurs van het rapport wijzen op twee transities die lijken plaats te vinden, ondersteund door de wetenschap: een digitale en een ‘groene’ transitie.

Digitale transitie

Welvarende landen én landen met lagere inkomens geven meer geld uit aan onderzoek. Op het Afrikaanse continent wordt bijvoorbeeld veel geïnvesteerd in nieuwe technologieën. En ook de EU gaf in 2018 ongeveer 14% meer uit aan onderzoek dan in 2014, voor een belangrijk deel aan kunstmatige intelligentie (AI) en Big Data. Ook ‘grote spelers’ als China en India investeren veel in onderzoek naar deze twee zaken.

‘Groene’ transitie

In de ‘groene’ transitie wordt veel minder geld gestopt. Duurzaamheidswetenschap, zo stelt het rapport, is nog altijd niet mainstream. Vandaar dat het volledige rapport de ondertitel The Race Against Time for Smarter Development heeft gekregen. Er is haast, zo menen de auteurs, omdat de zeventien Duurzame Ontwikkelingsdoelen die de lidstaten van de Verenigde Naties hebben vastgesteld in het gedrang komen. Overheden en bedrijven moeten meer geld steken in onderzoek naar duurzame oplossingen. Maar in sommige landen daalt het aantal publicaties over innovaties zoals het opslaan van CO2 juist – ook in Nederland. Dit brengt initiatieven als de Europese Green Deal in gevaar.

Ongelijkheid

Het rapport laat verder zien dat wetenschapsbeleid ongelijkheden kan versterken. Maar liefst 90% van de wetenschapsinvesteringen in de wereld worden op het moment gedaan door de G20-landen. Armere landen maken soms grote schulden om nieuwe ontwikkelingen bij te benen, wat hun economieën kwetsbaarder maakt. Bovendien ontbreekt bij hen soms de infrastructuur om effectief te kunnen bijdragen aan de wetenschap. Zo heeft in sommige Centraal Afrikaanse landen slechts tien procent van de bevolking toegang tot internet. Daarnaast blijft ook binnen landen ongelijkheid bestaan. Bijvoorbeeld op het gebied van gender: bijna overal ter wereld, ook in Nederland, is het percentage vrouwelijke onderzoekers nog steeds opvallend laag.

Coronacrisis

De coronacrisis laat zien dat het anders kan, zo concludeert het rapport. Volgens de auteurs is duidelijk dat wetenschapsbeleid tegenwoordig een mondiale bril vereist. Zij pleiten voor Open Wetenschap, en refereren daarbij niet alleen aan de recente Unesco-aanbeveling over dit onderwerp, maar ook aan een eerdere Nederlandse oproep. De manier waarop wetenschappers van over de hele wereld tijdens de pandemie over grenzen heen onderzoek deden en resultaten deelden, kan bovendien meer vertrouwen in de wetenschap kweken onder burgers. Het rapport verwijst naar de unieke rol van de Europese Unie, waar zulke samenwerking voor een belangrijk deel ook internationaal wordt gefinancierd. Daarmee, zo stellen de auteurs, kan Europa een inspiratiebron zijn voor de wereld.