Vijf veel gestelde vragen over de Nederlandse inventaris en de internationale Unesco-lijst.
Komt carbidschieten op de Unesco-lijst?
Nee. Carbidschieten wordt geplaatst op de Nederlandse inventaris immaterieel erfgoed. De inventaris is géén Unesco-lijst.
Nederland heeft zo’n inventaris omdat ons land lid is van het Unesco Verdrag voor Immaterieel Erfgoed en elke lidstaat een eigen lijst moet maken van aanwezig immaterieel erfgoed binnen de grenzen. Een plek op de Nederlandse inventaris heeft dus niets te maken met erkenning door Unesco.
De Nederlandse inventaris wordt gemaakt door het Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed Nederland (KIEN).
Maar er is toch ook een Unesco-lijst voor immaterieel erfgoed?
Dat klopt. Landen kunnen immaterieel erfgoed voordragen voor de Internationale Lijst van Immaterieel Erfgoed. In Nederland is de minister van OCW daarvoor verantwoordelijk. Op dit moment staan er drie Nederlandse inschrijvingen op die lijst: het ambacht van de molenaar, de corsocultuur en de valkerij.
Hoe komt Nederlands immaterieel erfgoed op de internationale Unesco-lijst?
KIEN vraagt aan alle gemeenschappen die op de inventaris staan of ze interesse zouden hebben in een nominatie voor de internationale lijst. Dat geldt voor de inventaris die KIEN maakt en voor de inventarissen in het Caribisch deel van het koninkrijk.
Image
Het Rotterdamse Zomercarnaval is genomineerd voor de Internationale Unesco-lijst voor Immaterieel Erfgoed. (Foto: Caitlin den Otter)
De minister van OCW beslist welke traditie er wordt voorgedragen bij Unesco. Nederland mag namens het koninkrijk één voordracht per jaar doen, en kan daarnaast aansluiten bij nominaties van andere landen. Dat laatste was bijvoorbeeld bij de valkerij het geval.
En wie beslist wat er op die internationale lijst komt?
Het Unesco Comité Immaterieel Erfgoed bestaat uit vertegenwoordigers van landen die lid zijn van het verdrag. Zij bespreken een keer per jaar alle nominaties van aangesloten landen. Er worden per jaar zo’n 90 tradities vanuit de hele wereld geplaatst.
Begin december 2023 beslist het Unesco-comité over twee nominaties waar Nederland bij betrokken is: het Zomercarnaval in Rotterdam en Graslandbevloeiing. Die laatste is een nominatie van Oostenrijk, waar Nederland bij aansluit.
En zijn ze dan ook Werelderfgoed?
Nee. Werelderfgoed zijn (kort gezegd) alleen gebouwen en natuurgebieden. Tastbare dingen. Immaterieel erfgoed gaat over niet-tastbare zaken zoals ambachten, rituelen, tradities en gebruiken.