Dat is niet altijd makkelijk, zeker als het gaat om onderwerpen die ons in het hart raken. Juist dan vinden we het moeilijk als andere mensen daar een andere mening over hebben.

Identiteit

Dat geldt misschien wel in het bijzonder voor tradities – groot en klein. Immaterieel erfgoed staat heel dichtbij, is verbonden aan je identiteit. Hoe je als kind thuis je verjaardag vierde, het jaarlijkse corso in de regio, of Koningsdag. Hoe je in Sinterklaastijd gespannen uitkeek naar de intocht, je verlanglijstje in je schoen deed en zo hard mogelijk zong in de hoop op vurig gewenste cadeaus. Het kan best ingewikkeld zijn als tradities veranderen, maar toch gebeurt het. Je verjaardag verandert als je opgroeit, de corso’s gingen niet door in de Corona-periode en Koninginnedag veranderde van datum en werd Koningsdag.  

Maar wacht even … Sinterklaas. Dat verandert ook. Niet de intocht, niet het zingen of het schoen zetten. Maar waar Zwarte Piet 10 jaar geleden nog heel prominent aanwezig was, is hij in grote delen van het land nu verdwenen, of aangepast. Is de traditie ook verdwenen? Nee dat niet, die is springlevend en verandert met de tijd mee. Er zijn nog steeds intochten, kinderen kijken ademloos naar het Sinterklaasjournaal, ze zetten hun schoen, hebben verlanglijstjes  en vieren pakjesavond. En toch is het anders dan vroeger.

Niet meer passend

Het gesprek over deze veranderende traditie is ingewikkeld. Op grond waarvan beslis je dat iets niet meer passend is? Wat behoud je van een traditie en wat geef je op? Kun je in een gesprek dat zo dichtbij je identiteit komt, ook van standpunt veranderen?

Unesco beschouwt de mogelijkheid om mee te bewegen als de kern van immaterieel erfgoed. Tradities, gebruiken en rituelen veranderen door de jaren heen, als gevolg van een continue spiegeling aan de maatschappij.

We zien dat een element van deze traditie niet passend is in de viering van het Sinterklaasfeest, en we zien ook dat steeds meer mensen zich voegen achter dit standpunt. Zwarte Piet is kwetsend voor heel veel mensen in ons land en dan maakt het niet uit of hij historisch gezien als figuur wel of niet kwetsend bedoeld is. Daar moeten we ons als samenleving rekenschap van geven, en die elementen uit de traditie koesteren die het feest voor ons allen de moeite van het overdragen aan volgende generaties waard zijn.