De Vrije Universiteit werd in 1880 opgericht met particuliere gelden uit de protestantse gemeenschap. Dit initiatief was een van de vele manieren waarop politicus en journalist Abraham Kuyper zijn stempel drukte op het politieke, religieuze en maatschappelijke leven in Nederland. De VU werd al snel een belangrijk intellectueel centrum van de gereformeerde zuil en speelde een centrale rol binnen het ‘verzuilde bestel’ in de Nederlandse samenleving van de eerste helft van de 20e eeuw.
Waardegedreven
In de jaren zestig veranderde de VU van karakter. De universiteit ging op zoek naar een nieuwe invulling van haar bijzondere identiteit en wilde nadrukkelijk waardegedreven blijven werken. Een belangrijk symbool van deze omslag was het eredoctoraat dat de universiteit in 1965 toekende aan dominee en burgerrechtenactivist Martin Luther King. Deze gebeurtenis onderstreepte de wens van de VU om maatschappelijke betrokkenheid te tonen en zich open te stellen voor nieuwe perspectieven.
De archieven van de Vrije Universiteit weerspiegelen de nauwe verwevenheid tussen de universiteit en de maatschappij door de jaren heen. Ze tonen hoe de VU heeft meegedacht en meegewerkt aan de maatschappelijke transformaties in Nederland, van ideologische mobilisatie en verzuiling tot ontzuiling en toenemende diversiteit.
Ontwikkeling Nederlands hoger onderwijs
Deze archieven zijn niet alleen van historisch belang voor de universiteit zelf, maar ook voor iedereen die geïnteresseerd is in de ontwikkeling van het Nederlandse hoger onderwijs en de maatschappelijke rol van universiteiten door de tijd heen.