Duurzame vrede kan niet zonder draagvlak in het maatschappelijk middenveld, en daarin spelen non-gouvernementele organisaties (ngo’s) een cruciale rol. Het recente besluit van de Israëlische minister van Defensie Gantz om zes gerenommeerde Palestijnse mensenrechten- en burgerorganisaties te plaatsen op Israëls lijst van terroristische organisaties, staat hiermee in schril contrast. Van Israëlische zijde is nog geen enkel bewijs geleverd voor de beschuldigingen aan het adres van deze internationaal gerespecteerde organisaties. 

Palestijnse ngo's

Al meer dan vijf decennia spelen de Palestijnse ngo’s een sleutelrol in het behoud van de civil society. De organisaties komen op voor mensen- en kinderrechten, genderrechtvaardigheid en primaire voorzieningen voor levensonderhoud voor Palestijnen in de door Israël bezette gebieden. 

Zo is een van de zes organisaties de Palestijnse Vrouwenvereniging, een andere de Unie van Landbouwers, maar ook een onderzoekscentrum behoort tot de getroffen. Al-Haq, de organisatie van Palestijnse juristen die zich inzet voor Palestijnse grondrechten en eveneens op de lijst staat, ontving in 2009 in Nederland de Geuzenpenning voor haar werk op het gebied van mensenrechten. Ook de overige organisaties zijn al jarenlang partners van zowel Nederlandse ngo’s als van het ministerie van Buitenlandse Zaken.

Gevolgen

Plaatsing op de Israëlische lijst van terroristische organisaties heeft vergaande gevolgen. Met een beroep op antiterreurwetten kan Israël zonder verdere legitimatie mensen oppakken en langdurig gevangenhouden, beslag leggen op kantoren, documenten en andere bewijsstukken, en financiering en bedrijfsvoering onmogelijk maken. Daartegenover staat dat de Israëlische bezetting van Palestijnse gebieden volgens internationaal recht, zoals neergelegd in diverse VN-resoluties, illegaal is. 

Eerder waarschuwde VN-rapporteur Fionnuala Ní Aoláin dat veel antiterrorismemaatregelen op gespannen voet staan met mensenrechten en de rechtsstaat. Het VN-bureau van de High Commissioner for Human Rights doet een beroep op de internationale gemeenschap om de Palestijnse mensenrechtenorganisaties te verdedigen en bepleit dat ongefundeerde beschuldigingen van terrorisme een democratie onwaardig zijn. 

Veroordeeld

Amnesty International, Human Rights Watch, Defence for Children en vele andere internationale organisaties hebben het besluit van minister Gantz inmiddels publiekelijk veroordeeld. Als een van Israëls trouwste bondgenoten is Nederland bij uitstek in de positie om te protesteren tegen deze beslissing. Helaas blijft de Nederlandse regering tot nog toe stil, een schrijnend contrast met het mensenrechtenbeleid waarop Nederland zich internationaal laat voorstaan. 

Maar wat zijn nu de gevolgen van dit stilzwijgend gedogen? Gaat de Nederlandse douane straks de toegang weigeren aan (hier eerder gelauwerde) bestuurders en medewerkers van de getroffen organisaties? Kunnen Nederlandse banken ongestoord donaties aan deze organisaties blijven betalen? Wie gaat dat bepalen? Hoe geloofwaardig is Nederland nog in zijn internationale betrekkingen?

Bescherming

Het werk van verdedigers van mensenrechten en civil society verdient compromisloze bescherming, en de internationale gemeenschap – ergo Nederland – speelt hierin een onmisbare rol. Ons land moet de rechten verdedigen van niet-gewelddadige Palestijnse burger(rechten)organisaties om ongehinderd en zonder vervolging te kunnen werken, en de Israëlische bezettingspolitiek met overtuiging en beroep op het internationaal recht veroordelen. 

De rol van Israël binnen Unesco is tot spijt van de internationale gemeenschap gecompliceerd; het toetreden van Palestina als volwaardige lidstaat van Unesco, nog gevolgd door het inschrijven van de Palestijnse stad Hebron op de werelderfgoedlijst, is voor Israël, aanleiding geweest om in het kielzog van de Verenigde Staten met slaande deuren te vertrekken. Helaas, het verlaten van de onderhandelingsruimte is zelden een effectief instrument gebleken in het herstel van duurzame, toekomstgerichte betrekkingen. Integendeel. Vrede sluit je namelijk met je vijanden.

Charlotte Huygens is lid van de Nederlandse Unesco Commissie. 
Zij werkt als bestuurder in de museumwereld en heeft Arabisch en Hebreeuws gestudeerd.