Nederland, zorg beter voor je erfgoed

Nederland, zorg beter voor je erfgoed

In een op 30 september verschenen advies aan minister Van Engelshoven (cultuur), heeft de door de Raad voor Cultuur ingestelde Commissie Pechtold opgeroepen om kunstwerken actiever tot cultureel erfgoed te verklaren en daarmee te voorkomen dat voor Nederland belangrijke stukken naar het buitenland verdwijnen.

De Nederlandse Unesco Commissie onderschrijft deze oproep. De bescherming van cultureel erfgoed is veel meer dan een papieren realiteit, die vergt samenwerking, kennisdeling, expertise en transparantie.

Actief beleid

Cultureel erfgoed maakt deel uit van ons collectieve geheugen en kan daarom bijdragen aan versterking van wederzijds begrip en onderling respect. Bescherming moet daarom verder gaan dan het opstellen van een lijst: betrokkenheid en reflectie zijn nodig. Met andere woorden: er is een actief erfgoedbeleid nodig. Uitgangspunt moet daarbij zijn dat cultureel erfgoed nooit voltooid is. De kunst van vandaag is het erfgoed van morgen.

Maar dan is de vraag natuurlijk: hoe beschermen we dat erfgoed?

Het advies beschrijft het ontbreken van een onafhankelijke deskundigencommissie die kan adviseren en contacten kan onderhouden met het veld. Dit is problematisch. We beschermen erfgoed niet uitsluitend vanwege de historische waarde, maar vooral ook om ervan te leren en te genieten. Het gaat juist om de overdracht van “[…] zich voortdurend ontwikkelende waarden, overtuigingen, kennis en tradities, die aan mensen en toekomstige generaties een referentiekader bieden”. [Erfgoedwet, Art. 1.1.c.]. Bescherming van erfgoed gaat vaak gepaard gaat met hoge maatschappelijke kosten. Draagvlak bij een breed publiek is hiervoor essentieel.

Diversiteit

Dit vraagt niet alleen om het benoemen van diversiteit, daar moet ook actief naar gehandeld worden. Enerzijds gebeurt dat in de toekenning van cultuurgoederen en uitingen die de meerstemmigheid van de Nederlandse samenleving en historie laat zien. Anderzijds door de betrokkenheid van jong en oud, en van mensen met verschillende culturele en religieuze achtergronden.

‘Bescherming moet daarom verder gaan dan het opstellen van een lijst: betrokkenheid en reflectie zijn nodig’
– Kathleen Ferrier –

De Unesco Commissie wil benadrukken dat de lijst óók het cultureel erfgoed uit de Caribische delen van het Koninkrijk vertegenwoordigt en dat de lijst met aandacht voor diversiteit en inclusie moet worden samengesteld en beheerd. Deze inclusie zien we ook graag terug in de discussies rondom ‘particulier bezit’, waar Pechtold op wijst.

Advies over monumentenschildje

Ditzelfde gebrek aan aandacht voor de implementatie van het bestaande instrumentarium, ziet de Unesco Commissie ook terug bij het Unesco Haags Verdrag uit 1954. De Unesco Commissie stelt op dit moment een advies op over het beleid rondom monumenten en collecties die het internationale blauwwitte monumentenschildje dragen. Ook hierbij ligt de vraag voor of Nederland wel goed genoeg zorgt voor zijn erfgoed en of het opstellen van een lijst met belangrijke monumenten – en zo ja welke – voldoende is om op langere termijn de bescherming te bieden die bijzondere monumenten nodig hebben. Samen met erfgoedprofessionals en wetenschappers maar ook met brandweer, politie en crisisbestrijders werkt Unesco aan concrete actieplannen.

De Nederlandse Unesco Commissie onderschrijft het advies van de Commissie Pechtold maar vraagt meer aandacht voor onderbelichte getuigenissen van cultureel erfgoed en breder draagvlak in de samenleving. Cultureel erfgoed niet als statische vertegenwoordiging van het verleden, maar als weerspiegeling van het heden en houvast voor de toekomst. De Unesco Commissie ziet uit naar het vervolg van de discussie en is vanuit haar jarenlange expertise graag bereid hieraan verder vorm te geven.

Loading...