Mensenrechten toekomstige generaties cruciaal bij omgang met klimaatverandering

Mensenrechten toekomstige generaties cruciaal bij omgang met klimaatverandering

De afgelopen tijd is het steeds duidelijker geworden dat het grote maatschappelijke probleem van de klimaatverandering ook een negatief effect heeft op de mensenrechten. Denk alleen al aan het recht op gezondheid dat lijdt onder de vervuiling van ons leefmilieu.

Mensenrechten spelen in toenemende mate een rol in discussies over klimaatverandering. In de Urgenda- zaak tegen de Nederlandse Staat over de tekortschietende overheidsmaatregelen om de broeikasgassen terug te dringen, bevestigden de rechters dat het beroep op het recht op leven en het recht op bescherming van de persoonlijke levenssfeer legitiem was. Soms nemen rechters beslissingen die de belangen van burgers actief beschermen, waar politici en beleidsmakers geen stappen willen of durven nemen.

Om welke rechten gaat het dan eigenlijk? Het gaat over mensenrechten die raken aan ons fysieke bestaan, zoals het recht op leven, voedsel, water, huisvesting, gezondheid en een behoorlijke levensstandaard. Die rechten zijn in Nederland en Europa als gevolg van klimaatverandering niet onmiddellijk in gevaar. Maar dat ligt anders voor bijvoorbeeld de bewoners van sommige eilanden in de Stille Oceaan, waar als gevolg van de zeespiegelstijging hun voortbestaan op het spel staat. Kunnen zij zich als klimaatvluchteling beroepen op het recht op asiel in een ander land?

Maar hoe zit het met de rechten van hen die nog niet geboren zijn? Met andere woorden, de mensenrechten van toekomstige generaties?
– Fons Coomans –

Een andere vraag is om wiens rechten het gaat? Natuurlijk betreft het de rechten van de mensen die nu leven. Daarbij nemen kinderen een bijzondere plaats in omdat zij waarschijnlijk meer negatieve gevolgen van klimaatverandering zullen ervaren. Maar hoe zit het met de rechten van hen die nog niet geboren zijn? Met andere woorden, de mensenrechten van toekomstige generaties? Die rechten worden in de bestaande mensenrechtenverdragen niet als zodanig erkend.

Betekent dat ook dat die toekomstige mensen geen rechten hebben? Ik zou willen stellen dat die rechten wel degelijk bestaan vanuit de gedachte van solidariteit en verantwoordelijkheid tussen generaties. Vanuit het idee dat we de planeet aarde als gemeenschappelijk erfgoed moeten behouden voor onze kinderen en latere generaties. En dan zijn vragen over de levenswijze en het consumentengedrag van de huidige generaties, legitiem. Naar mijn mening kan het voorzorgbeginsel hierbij een belangrijke rol spelen. Politici en beleidsmakers moeten verplicht worden  om wetgeving en beleid uitdrukkelijk te laten toetsen op de effecten daarvan op de mensenrechten van toekomstige generaties. Alleen dan kan er recht worden gedaan aan de idee van mensenrechten als universele rechten die altijd, overal en voor iedereen gelden.

Loading...