Het besluit volgde op de instemming over dit initiatief van de Uitvoerende Raad eerder dat jaar in april.

Instrument

Unesco beschouwt Open Science als een belangrijk instrument voor het bevorderen van vrije toegang tot informatie en kennis. Dit is weer een voorwaarde van duurzame ontwikkeling en voor het dichten van de wereldwijde kenniskloof. Bovendien is het vrij kunnen deelhebben aan het wetenschappelijk proces een mensenrecht (oud-commissielid John Marks schreef hier eerder een column over).

Als eerste stap in het ontwerpen van een wereldwijde norm voor Open Science heeft Unesco een enquête uitgezet om suggesties, opinies en informatie te verzamelen van betrokkenen – onderzoekers, wetenschapsorganisaties, deskundigen en gebruikers. Unesco nodigt iedereen uit die mee wil denken over een mondiale Open Science-richtlijn de enquête in te vullen. Later dit jaar zullen andere consultatierondes volgen en zullen ook in de diverse lidstaten nationale inspraaksessies worden georganiseerd, zodat de totstandkoming van de richtlijn werkelijk een mondiaal proces is waaraan alle landen deelnemen.

Ambitie

Het is de ambitie van Unesco om de nieuwe richtlijn binnen twee jaar te ontwikkelen, zodat deze bij de volgende Algemene Vergadering in november 2021 kan worden voorgelegd aan de lidstaten. Een eerder bericht van Unesco over dit initiatief en hoe Open Science bijdraagt aan een wetenschapssysteem dat toegankelijk en inclusief is, waarbij wetenschappelijke resultaten vrij beschikbaar zijn en deze direct kunnen bijdragen aan het behalen van de SDGs, kunt u hier lezen.

Open Science is een prioriteit voor Nederland. De Nederlandse Unesco Commissie organiseerde in afstemming met het ministerie van OCW in november 2019 een bijeenkomst voor Nederlandse wetenschapsorganisaties en OS-deskundigen, inclusief vertegenwoordigers van het Nationaal Platform Open Science. Nederlandse OS-speerpunten zijn onder meer de noodzaak van een andere manier van belonen en waarderen van wetenschappelijke resultaten (zodat open data delen en publiceren een hogere status krijgt en aantrekkelijker wordt voor wetenschappers), meer aandacht voor burgerparticipatie en de emancipatie van niet-wetenschappers in de wetenschap (‘citizen science’), het gebruik van FAIR-principes voor data, en het tegengaan van de digitale kenniskloof wereldwijd.

Enquête

De Nederlandse Unesco Commissie nodigt iedereen uit die mee wil denken over Open Science om de enquête van Unesco in te vullen.