Daarbij werd in het bijzonder gesproken over de cruciale rol die open science – het vrij en toegankelijk delen van data, resultaten en onderzoeksmethoden – kan spelen. Om de tafel zaten onder meer 77 ministers en daarnaast diverse staatssecretarissen, nationale chief scientists en topambtenaren. Ook Mariya Gabriel, Europees Commissaris voor Innovatie, Onderzoek, en Onderwijs nam deel, evenals de chief scientist van de WHO, Soumya Swaminathan. In totaal namen waren 122 landen vertegenwoordigd in het overleg.
Wetenschappelijke samenwerking
Directeur-Generaal van Unesco, Audrey Azoulay riep overheden op om hun wetenschappelijke samenwerking te intensiveren en daarbij open science in te zetten in de aanpak van mondiale crises zoals deze.
Namens Nederland nam Karel Luyben deel aan de bijeenkomst. Luyben is Nationaal Coördinator Open Science, oud-rector van de TU Delft en hoogleraar bioprocestechnologie aan dezelfde universiteit. Vorig jaar was Luyben spreker op een Nederlands side event over open science tijdens de Uitvoerende Raad van Unesco in april. De lidstaten van Unesco werken momenteel aan het opstellen van een normstellende mondiale aanbeveling op het gebied van open science, die in 2021 klaar moet zijn.
Delen van data en bevindingen
Deelnemers benadrukten het belang en de urgentie van internationale samenwerking, en het delen van data en bevindingen om de wereldwijde coronacrisis aan te pakken en om het onderzoek verder te brengen. In een situatie waarbij landsgrenzen gesloten zijn en het vrije verkeer van personen en goederen sterk ingeperkt is, moeten juist onderzoeksdata en wetenschappelijke resultaten vrij uitwisselbaar zijn. Audrey Azoulay: “De Covid-19 pandemie maakt ons bewust van het belang van de wetenschap, zowel het doen van onderzoek als internationale samenwerking. De huidige crisis toont de urgentie om via open science onze kennis en informatie te delen. Het is tijd dat we ons daar gezamenlijk voor inzetten.”
De oproep van Unesco sluit aan bij een brede open science beweging die in gang is gebracht door de internationale wetenschapssector zelf, waarbij relevante data en resultaten al veelvuldig worden gedeeld. Grote wetenschappelijke uitgevers en bibliotheken stellen artikelen nu open access beschikbaar, nieuwe resultaten worden open source gedeeld in razendsnel tempo, en nieuwe data, zoals genetische data van het virus, worden verzameld in open opslagplaatsen. Ook in Nederland wordt deze praktijk aangemoedigd door onder meer NWO en ZonMW, en delen diverse initiatieven informatie over het toepassen van open science in de coronacrisis, zoals OpenAccess.nl en het Covid-19 expertiseportaal voor sociale en geesteswetenschappen in Nederland.
