Camera-originele beelden ‘Westerborkfilm’ herontdekt

Camera-originele beelden ‘Westerborkfilm’ herontdekt

Na een intensieve speurtocht zijn beelden van de zogenoemde ‘Westerborkfilm’, een van de zeldzame films van Nazi-kampen, herontdekt. Het betreft materiaal van een transport in hoge beeldkwaliteit.

In vergelijking met de reeds bekende beelden is het nieuw gevonden materiaal veel gedetailleerder en daardoor indringender. Dit kan leiden tot beter onderzoek en nieuwe inzichten.

Hoge kwaliteit

De naspeuringen hebben veel oorspronkelijk materiaal van hogere kwaliteit opgeleverd, met name van een aantal sleutelscenes – waaronder de meest bekende scène van de film: het instappen en vertrek van de deportatietrein van 19 mei 1944. Hieruit kan worden afgeleid wat de volgorde van draaien is geweest. Daarnaast is een enkel onbekend fragment opgedoken.

Alle versies van de Westerborkfilm, ruim acht uur materiaal, zijn nu bij elkaar gebracht bij het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid, dat de film in beheer heeft. Dit materiaal is opnieuw gescand. Met de teruggevonden camera-origineel beelden kunnen ook kwalitatief veel betere stills worden gemaakt. De inventarisatie van de camera-origineel beelden is momenteel afgerond, maar het is niet uitgesloten dat verder onderzoek nog ander nieuw materiaal aan het licht zal brengen. 

Reconstructie en restauratie

De directe aanleiding voor de zoektocht naar camera-origineel beelden was de toevoeging van de Westerborkfilm aan het Unesco Memory of the World Register in 2017 en de daaruit vloeiende verplichting de kennis hierover te maximaliseren. Het NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies heeft daarop het initiatief genomen voor de zoektocht naar de camera-origineel beelden. De zoektocht is uitgevoerd door beeldonderzoeker Gerard Nijssen. 

Westerbork, gevangen op film

De reconstructie en restauratie van de Westerborkfilm zijn de eerste projecten binnen het meerjarenprogramma Westerbork, gevangen op film. Een intensieve samenwerking van het NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies, Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid, Herinneringscentrum Kamp Westerbork, Unesco Memory of the World Comité Nederland en het Joods Cultureel Kwartier. Het programma beoogt via diverse projecten de beschikbaarstelling van de Westerborkfilm en het gebruik voor presentatie, educatie, academisch onderzoek en persoonlijke geschiedschrijving uit te breiden.

De restauratie van de beelden is gedeeltelijk mogelijk gemaakt met financiële hulp van de Rothschild Foundation. De gerestaureerde versie zal in ieder geval een plaats krijgen in zowel Herinneringscentrum Kamp Westerbork als het nieuwe Nationaal Holocaust Museum.

Achtergrond ‘Westerborkfilm’

In 1944 zijn door Rudolf Breslauer in opdracht van Kampcommandant Albert Konrad Gemmeker filmopnames gemaakt ten behoeve van een film over het leven in kamp Westerbork. De film is nooit opgeleverd in de vorm die de opdrachtgever voor ogen had. Het meeste materiaal is na de oorlog als geconfisqueerd bezit in handen gekomen van het Rijksinstituut voor Oorlogsdocumentatie (nu NIOD), dat het in 1958 in depot gaf bij het Filmmuseum. Uit dit materiaal is vele malen geput voor filmdocumentaires en tv-uitzendingen.

In 1986, toen het NIOD besloot alle filmmateriaal bij de Rijksvoorlichtingsdienst in beheer te geven, is daar het Westerborkmateriaal bij elkaar gezet in vier aktes. Deze zijn nadien als de Westerborkfilm gecatalogiseerd, en sinds 1997 in beheer bij het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid, als rechtsopvolger van de Rijksvoorlichtingsdienst.

Loading...