Onze collega-Nationale Unesco Commissie uit het Verenigd Koninkrijk organiseerde recent een grootschalige conferentie waarbij in 8 dagen meer dan 60 sprekers aan bod kwamen, die hun best practices en nieuwste inzichten deelden met een mondiaal publiek. In 13 sessies werd een brug geslagen tussen wetenschap, de museale en maatschappelijke praktijk en beleidsmakers op landelijk en lokaal niveau.
Deelname
Bracht de Covid-pandemie vooral ellende, voor deze conferentie was het een voordeel. Iedereen met een internetverbinding kon deelnemen. Studenten, maar ook anderen die normaal niet op reis hadden kunnen gaan, kregen een unieke kans om de eigen stem te laten horen. Dat leidde tot een rijke uitwisseling van ideeën over de toekomst, vernieuwende visies en energieke inspiratie.
De onderwerpen liepen uiteen van capaciteitsversterking ten behoeve van de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen (SDG’s) en een impactmeting van cultuur, tot erfgoed en klimaatverandering en de inclusieve ontwikkeling van duurzame steden.
Er kwamen vraagstukken aan bod hoe bijvoorbeeld materieel en immaterieel erfgoed ingezet kunnen worden voor het behalen van de SDG’s en een duurzame toekomst. Welk onderzoek is er nodig om tot optimaal beleid te komen?
Rol van cultuur
De overstijgende en verbindende rol van cultuur sprong eruit als schakel tussen de verschillende SDG’s en de onderbelichte immateriële opbrengst van cultuurparticipatie: interculturele tolerantie, interpersoonlijk vertrouwen, verankerd burgerschap en versterkte democratisering. Binnen de discussie over duurzaamheid was de relatie tussen cultureel erfgoed en massatoerisme de elephant in the room. Het toerisme is noodzakelijk als inkomstenbron, maar levert helaas grote milieuschade op.
Interessant was de observatie dat een dynamische cultuurdefinitie ook betekent dat conservering niet langer het vanzelfsprekende antwoord is. De erfgoedsector is volop in beweging, dat toonde zich in voorbeelden van gedeeld eigenaarschap en een actieve inbreng van de eigen gemeenschap. Bijvoorbeeld in de medina van Tunis, waar culturele en commerciële ondernemers zich verenigd hebben om de stad via Wikipedia onder de aandacht te brengen. Een ander voorbeeld: erfgoed en traditionele kennis kunnen bijdragen aan het opvangen van schade door klimaatverandering: van koperbeslag op houtwerk om termieten te weren tot ingenieuze constructies tegen aardbevingen, soms al daterend uit de oudheid.
Een belangrijke aanbeveling was om erfgoed niet langer automatisch te definiëren in termen van cultuur en etniciteit. Dit kan namelijk in de praktijk snel tot verdeeldheid of zelfs conflict leiden. Het is beter om uit te gaan van individuele keuzes en voorkeuren, en dan met name van wat mensen verbindt en niet wat hen onderscheidt. Bij alle initiatieven vond men de waarde van (cultuur)educatie, scholen en het betrekken van lokale gemeenschappen zeer belangrijk.
Sessies
De conferentiesessies zijn beschikbaar via Youtube. Wie de laatste ontwikkelingen wil kennen, moet vooral de documentatie-sectie van de conferentiewebsite niet overslaan.
