De wereld is in de ban van de corona-crisis. En hoewel we via alle mogelijke media voortdurend naar elkaar kijken, neemt elk land eigen maatregelen, rekent eigen scenario’s door en doet in eigen ogen het beste. Ook Nederland heeft een eigen aanpak, gebaseerd op onze eigen nationale deskundigen en geïnspireerd door de nationale politieke verhoudingen.
Internationale aanpak
Tegenstrijdig is het wel: het coronavirus woedt wereldwijd en trekt zich niets van grenzen aan. Dat vraagt om een internationale aanpak. Juist nu mag je verwachten dat maatregelen gebaseerd zijn op kennis die internationaal wordt opgedaan, dat ervaringen, goed en slecht, gedeeld worden. En ook is juist nu internationale solidariteit met zwaar getroffen landen en kwetsbare groepen vereist.
Pijnlijk is het om te zien dat Europa er niet in lijkt te slagen de handen ineen te slaan en staan landen lijnrecht tegenover elkaar. Des te meer valt het op dat multilaterale (VN) organisaties, vaak bekritiseerd als ‘een overbodige overheidslaag’, ‘log’ en ‘inefficiënt’, hun rol wél pakken en, ondanks gesloten grenzen, internationale samenwerking stimuleren.
Unesco
Unesco, de VN organisatie voor Onderwijs, Wetenschap en Cultuur, was er snel bij om te wijzen op de risico’s van tijdelijke schoolsluitingen. De organisatie houdt een inmiddels veel geciteerde lijst bij van landen waar kinderen thuis zitten. 87% van de leerlingen gaat nu niet naar school. Unesco wijst erop dat door schoolsluitingen de ongelijkheid tussen kinderen versterkt wordt, en dat kwetsbare kinderen disproportioneel worden geraakt. Ook startte Unesco de Global Education Coalition, waarin landen en organisaties als Unicef en de Wereldgezondheidsorganisatie samenwerken aan goede toegang tot onderwijs in deze tijd, met name voor leerlingen die dat het hardst nodig hebben. Daarnaast biedt Unesco technische ondersteuning, overzichten van geschikte online platforms en bronnen, en zaken als webinars om mensen uit de onderwijssector bij te scholen op het gebied van online onderwijs.
‘VN-organisaties zijn vaak bekritiseerd als [...] ‘log’ en ‘inefficiënt’, maar zij pakken juist nu hun rol om internationale samenwerking te stimuleren.’
– Kathleen Ferrier –
Open Science
Unesco is een groot pleitbezorger van open science, vrije uitwisseling van wetenschappelijke data en resultaten. Deze coronacrisis wijst ons op het essentieel belang daarvan, open science is geen leuk extraatje van de moderne wetenschap, maar een basisvoorwaarde om corona effectief te bestrijden. En om zo snel mogelijk tot een vaccin te komen, in internationale samenwerking. Unesco haalde ministers en topambtenaren uit 122 landen virtueel om de tafel om daarin stappen te kunnen zetten. Tegelijk bleek dat het bijeen brengen van politieke leiders wereldwijd een enorme boost opleverde, onder andere voor de vele recente open science initiatieven van wetenschappelijk uitgevers, onderzoekscentra en nationale onderzoeksraden.
De crisis stelt ons als wereldgemeenschap ook voor ethische dilemma’s. Ethische kaders zijn vaak cultureel en politiek bepaald en verschillen dus per land. Het komt er nu op aan over politieke, geografische en culturele verschillen heen te stappen en te handelen op basis van solidariteit, vanuit een gezamenlijke behoefte, met besef van een gedeelde verantwoordelijkheid en met oog voor de universele rechten van de mens.
Pandemie
75 jaar geleden werden de Verenigde Naties opgericht. Toen ging het om het voorkomen van gewapend conflict. Nu blijkt dat ook in een verwoestende wereldwijde pandemie juist internationale, multilaterale organisaties een belangrijke rol spelen bij het respecteren van verschillen, met de ferme wil te leren van verschillende manieren van aanpak en van resultaten.
Ook Unesco. Als organisatie die opkomt voor onderwijs, wetenschap, vrijheid van meningsuiting en die staat voor de verbindende kracht van kunst en cultuur, laat Unesco zien dat multilaterale samenwerking van levensbelang is.
