De Minister van Economische Zaken en Klimaat druist met dit besluit in tegen de internationale afspraken die ons land heeft gemaakt, om dit unieke maar kwetsbare gebied te beschermen en behouden voor toekomstige generaties. Zeker in een context van de ernstige klimaatuitdagingen waar we als wereldgemeenschap voor staan. De Unesco Commissie roept alle partijen op die betrokken zijn bij de besluitvorming over en uitvoering van gaswinning in of nabij dit werelderfgoedgebied, ervan af te zien.

Uitzonderlijke waarde

De Waddenzee is van uitzonderlijke waarde. Het is ’s werelds grootste aaneengesloten systeem van zand- en moddervlakten die droogvallen tijdens eb; een broed- en overwinterplaats voor miljoenen vogels en de leefomgeving van een groot aantal plantensoorten. Het gebied is een onmisbare schakel in de biodiversiteit en is vanwege deze uitzonderlijkheid erkend als beschermd natuurgebied onder het Unesco Werelderfgoedverdrag en de Ramsar Conventie. Ook maakt de zee deel uit van het Europese Natura 2000-netwerk.

De doorgaande stroom van economische activiteiten zoals gas- en zoutwinning in en nabij de Waddenzee drukken op de natuur, ook al weten we vaak nog niet wat de precieze gevolgen zijn - de cumulatieve impact - van deze optelsom. Duidelijk is wel dat boringen de draagkracht van dit kwetsbare natuurgebied kunnen aantasten en dat niet in alle gevallen tijdig kan worden voorkomen dat er sprake is van een snellere bodemdaling. De Unesco Commissie sluit zich aan bij het verzoek van het IUCN World Conservation Congres aan de Nederlandse overheid om het ontwerpbesluit in te trekken.

Verplicht om te beschermen

Nederland heeft zich onder het Werelderfgoedverdrag internationaal verplicht om dit natuurlijke erfgoed te beschermen en behouden voor volgende generaties, en daarbij geen moedwillige maatregelen te nemen die direct of indirect schade aan het erfgoed veroorzaken. Dat de Nederlandse overheid toestemming blijft geven om zo dichtbij en onder het beschermde gebied gas te winnen is volgens Unesco onverenigbaar met de internationale zorgplicht die zij is aangegaan en de verantwoordelijkheid die ze heeft. Hier zoekt de overheid met opzet de grenzen op van wat juridisch mag  ook al drijft het daarmee in tegen de geest van het verdrag. Dat maakt het moreel onacceptabel.

De verantwoordelijkheid van Nederland reikt verder dan onze eigen landsgrens en de duur van een ambtstermijn. In een recent Unesco-beleidsdocument over de gevolgen van klimaatverandering voor werelderfgoed, dat tot stand kwam met financiering uit Den Haag, is het advies duidelijk: anticipeer, vermijd en minimaliseer schade om uitzonderlijk erfgoed te beschermen. De afweging moet dus niet zijn, wat is de minimale toegestane schade. Maar, hoe zorgen we ervoor dat de staat van dit gebied verbetert zodat mens en natuur daarvan kunnen profiteren.

Klimaatverandering

Nederland opereert niet in een vacuüm. De conclusies van het klimaatpanel van de Verenigde Naties over de gevolgen van klimaatverandering voor ecosystemen zijn uiterst alarmerend. Daarom een oproep aan de politiek: stop met boren, stop met het afgeven van nieuwe vergunningen, stop met het opzoeken van de grenzen van wat net nog mag. Het is de verantwoordelijkheid van ons allemaal om goed voor dit uitzonderlijke gebied te zorgen en daarvoor alle maatregelen te nemen. Neem die verantwoordelijkheid, voor het Wad, voor Nederland, voor de wereld.

- De Nederlandse Unesco Commissie heeft ook formeel haar zorgen kenbaar gemaakt richting het ministerie van Economische Zaken in de vorm van een zienswijze op het project Gaswinning Ternaard ontwerpbesluiten. Deze is terug te vinden in de inspraakbundel op www.bureau-energieprojecten.nl.

- Position Paper t.b.v. een rondetafelgesprek over een op te stellen beleidskader voor de Waddennatuur.