70 jaar na de aanname van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens, breekt de petitie een lans voor negentien ‘nieuwe mensenrechten’, zoals het recht op de stad, het recht op een schone aarde en het recht om niet te weten. De petitie is gegroeid uit een artikel van Irena Rosenthal over acht nieuwe rechten in een recent nummer van Filosofie Magazine.
Mensenrechten in de huidige tijd
Redacteur Florentijn van Rootselaar legt uit dat de actie bedoeld is om het denken over mensenrechten in de huidige tijd te stimuleren, maar ook om invloed uit te oefenen op politiek en beleid. ‘We vragen aan Kamerleden om ambassadeur te worden van een van de twintig ‘nieuwe rechten’, en hadden daarmee al meteen succes: Esther Ouwehand (PvdD) heeft zich verbonden aan het recht op een geweldloze relatie met dieren en Suzanne Kröger (GL) aan het recht op risicobescherming.
Peter Kwint (SP) heeft speciale interesse voor het recht om vergeten te worden. Dit recht heeft al een juridische status en is vastgelegd in de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) van mei 2018. Het staat niet in de Universele Verklaring, hoewel het natuurlijk een link heeft met artikel 12 (recht op privacy).
Technologie
De eerste drie van de nieuwe rechten van Filosofie Magazine hebben te maken met technologie: Het recht om vergeten te worden, het recht om niet te weten en het recht om onze (online) dubbelgangers te beschermen. Dit brengt het rapport ‘Mensenrechten in het Robottijdperk’ (2017) van het Rathenau Instituut in herinnering, waarin geargumenteerd werd dat de voortschrijdende techniek vraagt om nieuwe rechten. Mensen zouden het recht moeten hebben om niet gesurveilleerd of heimelijk beïnvloed te worden, ook bepleit het rapport een recht op betekenisvol menselijk contact.
Melanie Peters, directeur van het Rathenau Instituut en lid van de Nederlandse Unesco Commissie, licht toe dat ‘Mensenrechten in het Robottijdperk’ geschreven werd op verzoek van de Raad van Europa, naar aanleiding van een eerder rapport voor de Nederlandse Eerste Kamer.
Constante monitoring
Aanleiding waren zorgen van de senatoren over de privacy als burgers in de intelligente omgeving van het ‘internet of things’ constant gemonitord worden. Het rapport is met veel interesse ontvangen en zowel bij de Europese Commissie als bij de Raad van Europa wordt er nu gewerkt aan implementatie van de uitkomsten van het rapport.
Peters: ‘Het daadwerkelijk aanpassen van het Europese Verdrag van de Rechten van de Mens is zeer ingewikkeld; er zijn sterke krachten die juist pleiten voor minder gecodificeerde rechten in plaats van meer. Maar ongeacht de uiteindelijke uitkomst van wat nu in Brussel en Straatsburg in gang is gezet, is het van groot belang dat we nadenken over hoe technologie onze rechten beïnvloedt.’
